Petritsch: “EU nema problem s Bošnjacima – Otcjepljenja nema, treći entitet je iluzija”
PETRITSCHEV SIGNAL POLITIČKOM VODSTVU: ZAVRŠENO JE DOBA ILUZIJA
Istup Wolfganga Petritscha, bivšeg visokog predstavnika u Bosni i Hercegovini, ponovo je otvorio jedno od ključnih pitanja postdejtonske politike: gdje je granica između međunarodne intervencije i domaće odgovornosti?
Njegove poruke Miloradu Dodiku i Draganu Čoviću – da nema otcjepljenja i da je ideja trećeg entiteta iluzorna – dolaze u trenutku kada se politički diskurs u BiH ponovo vraća na teme koje koče reformske procese i evropski put.
Petritsch je jedan od najutjecajnijih stranih diplomata koji su obilježili političku arhitekturu BiH nakon rata. Tokom njegovog mandata uspostavljene su ključne državne institucije, uključujući Graničnu policiju, Sud i Tužilaštvo BiH, dok su konstitutivnost sva tri naroda na cijeloj teritoriji zemlje definirale kao politički standard.
Podsjećanje da je većinu tih reformi provodio uz podršku tadašnjeg premijera RS-a Milorada Dodika – “miljenika Zapada” tog vremena – dodatno oslikava duboke promjene koje je BiH prošla od ranih 2000-ih do danas.
Njegova procjena da OHR više nije put naprijed zasniva se na ideji da međunarodna uprava, iako nužna u haotičnim poslijeratnim godinama, postaje prepreka demokratizaciji ako se pretvori u stalni mehanizam.
U poređenju s državama regiona poput Albanije i Crne Gore, Petritsch naglašava da napredak nije rezultat međunarodnog tutorstva, nego domaće političke volje. Za BiH to znači prelazak s mentaliteta zavisnosti na mentalitet odgovornosti.
Posebno je važna njegova poruka da EU nema problem s Bošnjacima – kontrateza narativima koji evropske integracije predstavljaju kao prijetnju jednom ili drugom narodu. Time podsjeća da su ključne prepreke unutar same zemlje: politička blokada, institucionalna neefikasnost i stalno vraćanje na identitetske teme koje onemogućavaju reformski fokus.
Petrischeva analiza, iako suzdržana, nosi otrežnjujuću notu. Nakon 30 godina, međunarodna zajednica smatra da je završila svoj dio posla. BiH sada mora pokazati da može preuzeti odgovornost za vlastite institucije, reformske procese i konačno približavanje Evropskoj uniji.
Poruka Dodiku i Čoviću, ali i svim drugim političkim akterima, jasna je: vrijeme je da prestanu prodavati iluzije i počnu donositi odluke koje vode naprijed.
Izvor: FACE TV – intervju s Wolfgangom Petritschom
