Nova američka strategija i njene posljedice po Evropu i Balkan
EVROPA PRED PRESUDNIM HISTORIJSKIM ISPITOM: ŠTA NOVO RAZVALJIVANJE EVROATLANTSKOG SAVEZNIŠTVA ZNAČI ZA ZAPADNI BALKAN?
Evropa se danas nalazi pred jednim od najvećih geopolitičkih izazova nakon završetka Hladnog rata. Posljednji razvoj događaja – od nove američke bezbjednosne strategije do sve otvorenijih signala ruskog zadovoljstva – upućuje na to da se istorijsko evroatlantsko savezništvo nalazi pod ozbiljnim stres-testom. Razlike koje su godinama tinjale sada izbijaju na površinu i prijete da prerastu u trajni raskol.
Nakon što su Sjedinjene Države izostale s ministarskog sastanka NATO-a prvi put u više od dvadeset godina, postalo je jasno da Washington redefiniše svoje prioritete.
Novi američki politički kurs ne znači povratak izolacionizmu, nego usvajanje ideje da globalni poredak treba prilagoditi interesima uske administrativne elite, bez obzira na dugogodišnje partnere. Upravo zato Moskva s entuzijazmom prati sve što slabi jedinstvo Zapada, bilo da dolazi iz američkih internih politika ili iz evropskih podjela.
U takvom ambijentu, Evropa prepoznaje da više ne može pasivno posmatrati promjene u Washingtonu. Pritisci unutar EU, različiti nacionalni interesi i rastući populizam dodatno otežavaju izgradnju jedinstvenog odgovora. Ali poruka je jasna: bez jasne evropske strategije, kontinent bi se mogao naći u najopasnijem geopolitičkom vakuumu u modernoj historiji.
Najbolji primjer tog novog globalnog nesklada je odnos prema Ukrajini. Dok se ruska agresija nastavlja, evropske reakcije ostaju spore i oprezne, a američka administracija, opterećena unutrašnjim političkim previranjima, šalje kontradiktorne signale.
Odluka o zamrznutoj ruskoj imovini u Belgiji, koja bi mogla postati presedan za finansiranje ukrajinske odbrane, pokazuje koliko je i sama Evropa pod pritiskom Moskovih prijetnji i ucjena.
U takvom okruženju i Zapadni Balkan ulazi u novu fazu neizvjesnosti. Region koji je godinama zavisio od jasnog evropskog i američkog prisustva sada se suočava s geopolitičkim prostorom u kojem to prisustvo više nije garant.
Rastući ruski i srpski utjecaj, hibridne operacije, političke polarizacije i institucionalne blokade postaju sastavni dio regionalne svakodnevice. Bez snažne, koherentne i odlučne evropske politike, Balkan lako može postati prostor nadmetanja velikih sila – a ne stabilnog proširenja.
Evropski odgovor bi, zato, morao biti dvostruk: jačanje vlastite bezbjednosne i političke autonomije te ubrzanje procesa integracija zemalja koje žele u EU. Jer, ako Evropa ne ponudi perspektivu, neko drugi će ponuditi utjecaj.
Izvori: Pobjeda.me
